Türk polimerleri. 2024'ün ilk çeyreği için sektöre genel bakış

Genel ekonomik arka plan. Ocak – Mart dönemi için en önemli olanlar

• Türkiye'de yıllık enflasyon Şubat'taki %67,07'den Mart'ta %68,5'e yükseldi. Merkez Bankası sıkı para politikasını sürdürüyor; kilit faiz oranı Mart ayında yıllık %50'ye ulaştı. Yetkililer, 2024 yılı sonuna kadar enflasyonun %36'ya düşmesini bekliyor.
• Tüketici güven endeksi Mart ayında 79,4 olarak kaydedildi; çeyrek boyunca arttı (Aralık 2023'te 77,4), ancak Mart 2023'e göre azaldı (80,1). Bu endeks 0 ile 200 arasında değişmektedir ve 100'ün üzerinde olması iyimser beklentilere işaret etmektedir.
• Mart ayında sanayi üretimi ve perakende satış endeksi yıllık bazında sırasıyla %4,3 ve %19,4 arttı.
• İşsizlik oranı Mart ayında %8,6 oldu (geçen yılın aynı döneminde ise %10 seviyesindeydi).
• Ocak-Mart döneminde konut satışları 2023'ün aynı dönemine göre %1,3 azaldı. Bu çeyrekte 279,6 bin konut satıldı.
• Trafiğe kayıtlı yeni araç sayısı ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %36 artışla 278,9 bin oldu.
• Türkiye'nin ihracatı 2024 yılının Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %3,6 artarak 63,603 milyar dolara yükseldi. İthalat ise %12,8 azalarak 83,945 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığı ise 20,43 milyar dolar olarak kaydedildi (yıl bazında %41,5 azaldı).
• İlk çeyrekte en çok ihracat yapılan 5 ülke: Almanya (5,232 milyar dolar), ABD (3,804 milyar dolar), İtalya (3,449 milyar dolar), Irak (3,357 milyar dolar), İngiltere (3,256 milyar dolar). Bu ülkelerin Türkiye'nin ihracatındaki payı %30'a ulaştı.
• İlk çeyrekte en çok ithalat yapılan 5 ülke: Rusya (11.984 milyar $), Çin (10.227 milyar $), Almanya (6.282 milyar $), İtalya (4.632 milyar $), ABD (4.146 milyar $). Bu ülkelerin ithalattaki payı ise %44,4’e ulaştı.

Polimer hammaddeleri. Yerli üretim, ithalat ve ihracat

Raporlama döneminde Türk şirketleri 651 bin ton polimer hammaddesi üretti.

Petkim, dikey entegre yapıda olan ülkenin tek entegre petrokimya şirketidir ve ana yerel üreticisidir. Tüm polimer türleri arasında en büyük pay %52 ile PET'e aittir.

İlkbaharda, Türkiye'nin petrokimya sektöründe yeni yatırım projelerinin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapan Azerbaycan'ın devlet petrol şirketi SOCAR'ın (Petkim'in ana hissedarı) liderleri, planlarını duyurdu. SOCAR, son 15 yılda Türkiye'deki projelere 18,3 milyar dolar yatırım yapmıştır.

Türk Plastik İşleyicileri Birliği (PAGEV) verilerine göre polimer hammadde ithalatı %8,5 azalarak 2 milyar 500 bin ton olarak gerçekleşti. İthal edilen tüm polimer hammaddelerinin değeri 2,6 milyar dolar olup, bu rakam 2023'ün ilk çeyreğine göre %16 daha düşük. Geleneksel olarak ithalatta en büyük pay çeşitli polietilen ve polipropilen türlerinden geliyor ve bunların oranı ilk çeyrekte toplam %55,1'e tekabül etti.

Türkiye, 100'den fazla ülkeden işlenmek üzere polimer hammaddeleri satın alıyor. İlk çeyrekte ithal polimerlerin toplam tonajının %69,3'ü 10 ülkeden gelirken, Suudi Arabistan, ABD ve Kore Cumhuriyeti'nin payı %30 oldu.

Polimer konusunda ciddi bir dış alım bağımlılığına rağmen, Türkiye kendi polimer hammaddelerini onlarca ülkeye teslimatını yapıyor. İlk çeyrekte Türkiye'nin ihracatının bu yönü geçen yılın aynı dönemine göre %9,8 artarak 527 bin tona yükseldi.

İhracatta en büyük pay poliasetaller ve polyester reçineler (%38,4), akrilik polimerler (%15,4), polietilen (%10,8) ve polistirenden (%9,5) gelmektedir. En çok satın alan 5 ülkenin (İtalya, Romanya, Ukrayna, İspanya ve Rusya) payı toplam satın alma hacminin %32,8'ini oluşturdu.

İlk çeyrekte plastik hammaddenin birim ithalat fiyatı kilogram başına ortalama 1,32 dolar, ihracat fiyatı ise kilogram başına 1,45 dolar olarak gerçekleşmiş. 2023 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında ortalama ithalat fiyatı %8,3, ortalama ihracat fiyatı ise %14,5 azaldı.

Plastik ürünler: üretim hacimleri, ihracat ve ithalat

2024 yılının ilk 3 ayında plastik mamul üretimi, 2023 yılının aynı dönemine göre hacim olarak %6,5 azalarak 2,9 milyon ton, değer olarak ise %6 artışla 12,1 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Raporlama döneminde üretilen toplam plastik ürün hacminde ambalaj malzemeleri (yaklaşık 1,23 milyon ton) ilk sırayı alırken, bunu inşaat polimer malzemeleri (584 bin ton) takip ediyor.

Türkiye plastik ürünler imalatı sanayisinin ilk çeyrekte kapasite kullanımı ve yatırımları

• %76,7 ortalama yükleme seviyesidir. Bu, 2023'ün ilk çeyreğine göre %1,6 daha fazla.
• 318 milyon dolar – sektördeki yatırım hacmi (yıllık bazda +%34).
• Yatırım hacminin %43'ü pres ve yardımcı ekipman alımlarını oluşturdu.

PAGEV tahminlerine göre; Türkiye iç pazarında plastik ürünlere yönelik talep çeyrek boyunca %9 düşüşle 2,4 milyon tona geriledi. Bunun nedenleri yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlıktır.

Yılın başında ihracat, Türkiye'de üretilen plastik ürünler için önemli bir satış alanı olmaya devam etti. Yerel üreticiler bu ürünleri 200’e yakın ülkeye satıyor. Yılın ilk 3 ayında ihracat tonajı %4,3 artışla 659 bin ton olarak gerçekleşti. Plastik ürünler arasında en çok ihracat yapılan kalemler ise toplam hacimden %45,2'lik pay ile 3 920 GTİP No’suna giren ürünler (“Plastiklerden diğer plakalar, levhalar, film, folye ve şeritler (gözeneksiz) (diğer maddelerle takviye edilmemiş, tabaka tabaka, tertiplenmiş veya benzeri şekillerde birleştirilmemiş, mesnetsiz”) ve 3 923 GTİP No’suna giren ürünler (“Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına maahsus, malzemeler; plastikten tıpalar, kapaklar, kapsüller ve diğer, kapama malzemeleri”) oldu.

İncelenen dönemde 10 ülkeye yapılan sevkiyatlar toplam ihracatın %50,3'ünü oluşturdu. Irak, İngiltere, İtalya ve Almanya ülkeleri, Türk plastik ürünlerinin ana alıcıları haline geldi.

Türkiye kullanıma hazır polimer ürünleri ithal ediyor, ancak miktar Türkiye'nin plastik ürün ihracatından birkaç kat daha küçük. Bu çeyrekte ithalat %4,8 azalarak 178 bin ton olarak gerçekleşti. En popüler ürünler 3 920 GTİP No’suna giren ürünler oldu (yukarıda bahsedilen) ve bunlar, incelenen dönemde Türkiye'ye ithal edilen plastik ürün hacminin %41'ini oluşturdu. En aktif ihracatçılar Çin şirketleridir (toplam teslimat hacminin %27,3'ü). İlk 10 tedarikçi, ülkenin payı, ilk çeyrekte tüm plastik ürünler ithalatının %76'sını oluşturdu.

İlk çeyrekte plastik ürünlerin ortalama ithalat birim fiyatı kilogram başına 5,49 dolar, ortalama ihracat birim fiyatı ise kilogram başına 2,79 dolar oluşturdu.

Türkiye her zaman plastik ürünlerinde dış ticaret fazlası vermektedir. 2024 yılının ilk çeyreğinde bu fazla 863 milyon dolar olarak gerçekleşti. Sektördeki pozitif dış ticaret dengesi, 2023 yılının aynı dönemine göre %8,1 arttı.